Tìm hiểu về số 4 la mã trên mặt số đồng hồ

Tại sao số 4 la mã trên mặt số đồng hồ là IIII chứ không phải là IV như bình thường, hãy cùng Erawatch khám phá những bí ẩn về ký tự trên mặt số đồng hồ này nhé

Trong ngành công nghiệp đồng hồ mỗi sản phẩm đều mang trong nó một chuyện, đôi khi là những bí ẩn chưa có một lời giải thích thực sự, công nghiệp chế tạo đồng hồ cũng vậy. Đã bao giờ mọi người đã dành thời gian nhìn ngắm chiếc đồng hồ đeo tay của mình và tự hỏi tại sao số 4 la mã trên mặt số đồng hồ là IIII chứ không phải IV hay không?

Câu chuyện về số 4 la mã

Câu chuyện kể lại được các nghệ nhân chế tác đồng hồ cho vua Louis XIV (vua của Pháp, 1638 – 1715 ) kể lại rằng, ban đầu số 4 la mã là IV như bình thường. Nhưng khi nhà vua thấy điều đó, ông đã yêu cầu viết lại số 4 la mã thành IIII. Mặc cho lời giải thích của các nghệ nhân cho rằng không giống với bảng số la mã, ông vẫn khăng khăng giữ chủ ý của mình. Cuối cùng, họ đành tuân theo ý kiến của nhà vua và từ đó số 4 la mã ở các mặt đồng hồ đều được ghi là IIII.

Yếu tố thần thoại

Một số ý kiến khác từ các nhà ngôn ngữ học, mặt đồng hồ chỉ thị số IIII thay vì để IV là để tôn kính vị thần la mã Jupiter – chúa tể của các vị thần, đồng nhất với thần Zues trong thần thoại Hy Lạp. Theo cách viết Latin, tên chính xác của vị thần này là IVPITER, cho nên khi chế tạo đồng hồ, người ta viết số 4 la mã thành IIII để tránh nhắc trực tiếp đến tên vị thần này. Ngoài ra, vào thời La Mã cổ đại, cách viết số 4 la mã là IIII vẫn hết sức phổ biến, chúng ta có thể thấy rằng các đồng hồ mặt trời (sundial) được chế tạo trước thể kỷ 19 đều được ghi là IIII.

Tính đối xứng

Nếu ta chia mặt đồng hồ thành 3 phần với số 4 la mã là IIII thì sẽ có các phần lần lượt là:

• 4 số bắt đầu với I là: I, II, III, IIII
• 4 số bắt đầu với V là: V, VI, VII, VIII
• 4 số bắt đầu với X là: IX, X, XI, XII

Hay một cách xem khác là chia mặt số đồng hồ với kí hiệu IIII thành hai nửa thì ta sẽ có mỗi nửa gồm 14 ký tự – tính các nét gạch. 

Ngoài ra, cách phân thay đổi ký hiệu IV thành IIII để tránh nhầm lẫn với VI

Đặc biệt hơn nữa, với một đồ vật vốn gắn liền với biểu tượng của sự chính xác và tinh xảo thì việc viết số 4 la mã bằng IIII giúp cân bằng tỉ lệ trên mặt đồng hồ đến gần sự hoàn hảo nhất